شایستگی‎های منشی و بایستگی‎های کنشی کتابدار کودک در ایران

هدف: در پژوهش حاضر ویژگی‌های درونی (َمنِشی) و بیرونی (کُنشی) کتابدار کودک بررسی و سپس اولویت‌بندی شدند. این ویژگی‏ها شامل شایستگی در باورها، احساسات و عواطف و هیجانات، و امیال و اراده‎ها، و بایستگی‎ در گفتار و رفتار بوده و الگوی آن از فیلسوفی به نام تتنس که معاصر کانت بوده، أخذ شده است. روش‌شناسی: پژوهش در دو مرحله و با دو روش انجام شد. مرحلۀ اول (کیفی) شامل تحلیل متون داخلی و خارجی و مصاحبه با خبرگان جهت استخراج ویژگی‎ها ذیل مقولات پنج‎گانه بود و در آن، از روش تحلیل مضامین استفاده شد. مرحلۀ دوم (کمّی)، شامل رتبه‎بندی مؤلفه‎های استخراجی با نظر خبرگان بود که در آن از روش تحلیل سلسله‎مراتبی، ابزار پرسشنامۀ ای‎اچ‎پی و نرم‎افزار اکسپرت‎چویس استفاده شد. یافته‎ها: یافته‎ها نشان داد که مؤلفه‎ها در سه سطح حداقلی، پایه و ایدئال قابل تقسیم‌اند و سطح حداقلی شامل مهم‌ترین معیارها است. در سطح حداقلی و در مقولۀ باورها، دانش درباره روانشناسی  رشد و متون و ادبیات کودک (رتبۀ 1، 346/0)، اولویت‎دهی به جمع‎گرایی (رتبۀ 2، 265/0)، درک حساسیت کودک (رتبۀ 3، 218/0)، و باور به حقوق کودک (رتبۀ 4، 171/0) جزو مهم‌ترین‎ها بودند. در مقولۀ عواطف، آرامش روان (رتبۀ 1، 385/0)، بشاشیت (رتبۀ 2، 213/0)، شوق به کار با کودک (رتبۀ 3، 152/0) و روحیۀ خدمت‌گزاری (رتبۀ 4، 150/0) قرار گرفتند. در مقولۀ امیال، اراده به در دسترس بودن (رتبۀ 1، 429/0)، خودانگیختگی (رتبۀ 2، 314/0)، میل به کار با خانواده‎ها (رتبۀ 3، 168/0)، و رغبت به تغییر در محیط (رتبۀ 4، 09/0) دسته‌بندی شدند. در مقولۀ گفتار، خوش‎آهنگی کلامی (رتبۀ 1، 421/0)، مهارت‎های ارتباط گفتاری و شنیداری (رتبۀ 2، 228/0)، قدرت اقناع و استدلال (رتبۀ 3، 225/0)، و توانایی شبکه‎سازی بین افراد (رتبۀ 4، 127/0) قرار گرفتند. نهایتاً در مقولۀ رفتار، توانایی در فضاسازی (رتبۀ 1، 324/0)، مهارت‎های کتابشناختی (رتبۀ 2، 266/0)، تسلط در آموزش نفر به نفر (رتبۀ 3، 262/0)، و توانمندی در آراستگی و نظم (رتبۀ 4، 148/0) قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‎دهد شایستگی‎های منشی و بایستگی‎های کنشی مورد قبول برای کتابدار کودک گرایش به ویژگی‎های جمع‌گرا دارد تا فردگرا و این بر خلاف آموزش‎های دانشگاهی، سبک زندگی شهری، و قوانین و مقررات اجتماعی است که غیرمستقیم فردگرایی را تبلیغ می‌کنند. لذا، برای تربیت کتابدارانی با این ویژگی‌ها، نیاز به آموزش روش‎های خودآموزی، روش‎های آموزش، دانش روانشناسی و کتابشناسی، و نیز تلاش در تغییر مرام اخلاقی آنان به سمت اجتماع‎گرایی، منافع جمعی و دگرخواهی است که مورد آخر، کار بسیار دشواری است.